Fit for 55 wyzwania energetyczne UE

Fit for 55 wyzwania energetyczne UE

Fit for 55 cele transformacji energetycznej to jedno z najważniejszych zagadnień, które stanowią fundament działań Unii Europejskiej w walce z kryzysem klimatycznym. Program ten, będący częścią Europejskiego Zielonego Ładu, ma na celu osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku. W artykule omówimy kluczowe wyzwania, cele i strategie zawarte w tym ambitnym planie.

Kluczowe liczby

Program Fit for 55 wprowadza szereg ambitnych celów mających na celu zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych w różnych sektorach gospodarki. Poniżej przedstawiamy najważniejsze liczby związane z realizacją tych celów:

• 21,75 proc. energii zużywanej w UE w 2021 roku pochodziło z odnawialnych źródeł energii (OZE).
• Aby osiągnąć cel 42,5 proc. udziału OZE w 2030 roku, UE musi zwiększać udział OZE o 2,4 punktu procentowego rocznie.
• 47 proc. ekspertów uważa, że do 2050 roku UE osiągnie neutralność klimatyczną.
• 57 proc. ekspertów sądzi, że ich kraj nie będzie korzystał z energii jądrowej do wytwarzania energii elektrycznej w 2040 roku.
• 71 proc. ekspertów uważa, że od 2035 roku w UE będzie obowiązywał zakaz sprzedaży spalinowych samochodów osobowych.
• Średnioroczny wzrost udziału OZE w latach 2005-2021 wynosił jedynie 0,75 punktu procentowego.
• Zużycie energii finalnej w UE spadło o 8 proc. w latach 2005-2022.
• 56 proc. ekspertów uważa, że UE nie osiągnie celu 42,5 proc. udziału OZE w miksie energetycznym do 2030 roku.
• 43 proc. ekspertów sądzi, że najważniejszym źródłem ciepła po 2030 roku pozostaną paliwa kopalne.
• Jedynie 29 proc. ekspertów z Europy Centralnej jest przekonanych, że ich kraj spełni cele redukcji emisji CO2.

Kluczowe wnioski

Badania przeprowadzone przez Polski Instytut Ekonomiczny (PIE) pokazują, że 53 proc. ekspertów z 23 krajów uważa, iż Unia Europejska nie osiągnie neutralności klimatycznej do 2050 roku. Wynika to z braku przekonania w skuteczność działań koordynacyjnych na poziomie unijnym oraz z odległej perspektywy realizacji celu. Eksperci są bardziej optymistyczni w deklaracjach dotyczących krajowych celów polityki klimatycznej niż unijnych. Aż 56 proc. ekspertów sądzi, że nie uda się osiągnąć celu 42,5 proc. udziału OZE w miksie energetycznym UE do 2030 roku.

Aktualna sytuacja legislacyjno-prawna pakietu Fit for 55

Pakiet Fit for 55 zawiera 13 propozycji wniosków ustawodawczych mających na celu zmianę i aktualizację obowiązującego prawodawstwa, aby do 2030 roku UE zrealizowała cel ograniczenia emisji o 55 proc. w porównaniu z 1990 rokiem. W trakcie procesu uchwalania nowych przepisów pierwotnie zaproponowane cele zostały poddane dyskusji i zrewidowane. Do chwili obecnej przyjęto m.in.:

• Rozporządzenie dotyczące granicznego podatku węglowego (CBAM).
• Rewizję dyrektywy dotyczącej redukcji emisji i pochłanianiu CO2 w sektorze użytkowania gruntów (LULUCF).
• Rewizję dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej (EED).
• Rewizję rozporządzenia w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego (ESR).
• Rewizję dyrektywy ustanawiającej system handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS).
• Rozporządzenie Fuel EU Maritime.
• Społeczny Fundusz Klimatyczny (SCF).
• Rewizję dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii (RED III).

Pozostałe regulacje nadal są w trakcie uchwalania, w tym m.in.:

• Rewizja dyrektywy sprawie opodatkowania energii (ETD).
• Rozporządzenie w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych (AFIR).
• Rewizja dyrektywy o charakterystyce energetycznej budynków (EPBD).
• Rozporządzenie ReFuelEU Aviation.

Otoczenie ekonomiczno-prawne celów polityki klimatycznej UE

Redukcja emisji w sektorach budownictwa i transportu

Rozporządzenie w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego (ESR) określa wiążące krajowe cele klimatyczne dla redukcji emisji w sektorach: budownictwo, transport, rolnictwo, przetwórstwo odpadów i procesy przemysłowe. Cele ESR różnią się dla każdego kraju w zależności od PKB per capita i opłacalności redukcji emisji.

Europa na drodze do efektywności energetycznej

Rewizja dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej (EED) opublikowana 10 października 2023 roku zobowiązuje kraje członkowskie do osiągnięcia skumulowanych oszczędności końcowego zużycia energii przez okres objęty obowiązkiem, wynoszących średnio 1,5 proc. rocznie w latach 2025-2030.

Rozwój odnawialnych źródeł energii w energetyce europejskiej

Według rewizji dyrektywy o odnawialnych źródłach energii (RED III), udział OZE ma wzrosnąć do 42,5 proc. do 2030 roku. Osiągnięcie tego celu wymaga rocznego wzrostu udziału OZE o 2,4 punktu procentowego.

Wyzwania transformacji energetycznej w ciepłownictwie

Komisja Europejska przyjęła w 2021 roku wniosek ustawodawczy dotyczący rewizji dyrektywy EPBD, którego celem jest obniżenie emisji gazów cieplarnianych w sektorze budynków i poprawa efektywności energetycznej.

Szanse i ryzyka rozszerzania systemu EU ETS

System handlu uprawnieniami do emisji CO2 (EU ETS) jest kluczowym elementem strategii UE na rzecz zatrzymania zmian klimatu. W czerwcu 2023 roku przyjęto rewizję unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji, wprowadzającą oddzielny system emisji dla sektora budynków i transportu (ETS 2). Objęcie rolnictwa systemem EU ETS może prowadzić do gwałtownego wzrostu cen żywności, co jest jednym z głównych wyzwań tego systemu.

Uczciwa i zrównoważona konkurencja na rynku globalnym. CBAM w UE-27

Mechanizm CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) ma na celu ochronę europejskiego przemysłu przed nieuczciwą konkurencją z państw trzecich, poprzez zobowiązanie branż objętych CBAM do finansowego zrekompensowania emisji CO2 zawartych w importowanych towarach.

Transformacja sektora transportu drogowego

Komisja Europejska wprowadziła w 2023 roku rozporządzenie zakazujące sprzedaży nowych samochodów spalinowych na terenie UE od 2035 roku. W 2022 roku już ponad 12 proc. nowych rejestracji pojazdów osobowych w UE stanowiły auta elektryczne.

Sektor lotniczy i paliwa zrównoważone

Rozporządzenie ReFuelEU Aviation ustanawia wiążące cele dla linii lotniczych w Europie w zakresie zwiększenia wykorzystania zrównoważonych paliw lotniczych (SAF). Dostawcy paliwa muszą zapewnić, że 2 proc. paliwa udostępnianego na lotniskach UE będzie stanowić SAF w 2025 roku, a następnie wzrośnie do 70 proc. w 2050 roku.

Energia jądrowa w UE

Unijni eksperci są podzieleni co do roli energii jądrowej w transformacji energetycznej. W 2023 roku w UE działało 100 reaktorów jądrowych o mocy zainstalowanej netto 96 329 MWe, z czego najwięcej w Francji (56 reaktorów). Niemcy zamknęły ostatnią elektrownię jądrową w 2023 roku.

Neutralność klimatyczna UE

Europejski Zielony Ład, przedstawiony przez Komisję Europejską 11 grudnia 2019 roku, zakłada osiągnięcie neutralności klimatycznej UE do 2050 roku. Wszystkie państwa członkowskie zobowiązały się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o 55 proc. do 2030 roku.

Zielone podziały. Wyniki badania opinii ekspertów

Badania opinii ekspertów przeprowadzone przez Polski Instytut Ekonomiczny skupiły się na celach przedstawionych w dyrektywach: EU ETS, EED, RED III, EPBD, CBAM oraz inicjatywie ReFuelEU Aviation. Badanie miało na celu określenie szans na realizację tych celów zarówno na poziomie unijnym, jak i krajowym.

Ciepłownictwo i atom. Dwie osie sporu ekspertów europejskich

Badanie opinii ekspertów pozwoliło zidentyfikować dwie główne osie sporu: energetykę jądrową i ciepłownictwo. Eksperci różnili się w ocenie perspektyw rozwoju energetyki jądrowej oraz szans na elektryfikację ciepłownictwa.

Regionalne różnice w wypowiedziach ekspertów

Analiza opinii ekspertów z różnych regionów Europy wykazała, że eksperci z Europy Centralnej i Środkowo-Wschodniej są bardziej optymistyczni w ocenie możliwości realizacji krajowych celów OZE, ale sceptycznie podchodzą do redukcji zużycia energii i emisji z budynków oraz transportu.

Opinie w zależności od środowiska reprezentowanego przez ekspertów

Eksperci reprezentujący różne środowiska – administrację, biznes, think tanki oraz sektor akademicki – różnili się w ocenie szans na realizację celów polityki klimatycznej UE i krajowych. Przedstawiciele biznesu byli bardziej optymistyczni w ocenie możliwości wprowadzenia jednolitego systemu ETS.

Podsumowanie

Podsumowując, Fit for 55 cele transformacji energetycznej to program, który stawia przed Unią Europejską ogromne wyzwania, ale także oferuje szereg możliwości. Realizacja tych celów wymaga współpracy wszystkich państw członkowskich, instytucji i sektorów gospodarki. Kluczowym elementem sukcesu będzie zrównoważony rozwój odnawialnych źródeł energii, efektywność energetyczna oraz innowacje technologiczne.

________________________
Czy podobał Ci się artykuł? Jeśli tak, zachęcamy do zapisania się do naszego cotygodniowego newslettera. Prześlemy Ci w nim najważniejsze informacje z branży drobiarskiej, w tym ceny skupu.

Jeżeli jesteś dostawcą rozwiązań z dziedziny drobiarstwa, serdecznie zachęcamy do kontaktu z nami.

Zachęcamy również do zgłoszenia swojej fermy do bezpłatnego programu Bezpieczna Ferma. Uczestnictwo w programie otwiera dostęp do licznych korzyści finansowych, takich jak niższe ceny energii, tańsze surowce, dostęp do porad prawnych, a także możliwość uzyskania wyższych cen żywca. Zgłoś się tutaj.

Zdjęcia i ilustracje na licencji FREEPIK.COM oraz źródeł autora artykułu.